THẦN TÍCH

Xã: Thọ Xương

Tổng: Thọ Xương

Phủ: Lạng Giang

Tỉnh: Bắc Giang

(Ký hiệu: AT a14/12 Thư viện Hán Nôm)

Phiên Âm

Tờ 1a:

Bắc Giang Tỉnh, Lạng Giang phủ, Thọ Xương tổng, Thọ Xương xã

Thần Tích

Việt Thường thị, Lý triều công thần phụ quốc đại hữu nguyên huân, khả phong Thần tước: Nhất vị đại vương ngọc phả cổ lục, Quốc triều Lễ bộ công thần chính bản. (Lục bộ Nhân thần, thuộc Thủy, Cấn chi).

Việt tích Nam thiên khởi vận, thánh tổ ưng đồ nhị thập dư niên. Hùng Vương kiến quốc hiệu chi Bách Việt vi tổ yên. Đãi chí Hùng gia dư duệ, Đông Hán, Ngô, Tấn, Tống, Tề, Lương, Trần phàm tam bách tứ thập cửu niên. Nam Quốc Sơn hà thuộc tòng nội bộ. Đãi chí ngã quốc Nam Man. Đinh, Lê, Lý Trần đô thị anh quân kế trị. Hẫu viễn chí ngã quốc Nam Bang, Lý triều Thái Tông chi vi quân, văn tu võ bị, chính trị khoan hòa, thời xưng thịnh trị chi an quân dã.

Tiền thử chi thời, thế truyền tại Nghệ An trấn, Thiên Phúc huyện, Cao Xã trang hữu nhất lệnh gia tính.

Tờ 1b: Lều, húy Chân, thê Hoàng thị, phu thê kết phát tố dĩ chu hành thủy ngư sinh nghiệp. Thời tại bản trấn địa nội chi Hồ Khẩu trang hữu nhất địa xứ tại Bình Giang biên, hữu nhất xứ thâm tự uyên để, Phu phụ nãi xanh trạo chuy duyên lân thử Bình Giang giới dĩ võng ngư vi nghiệp, đắc nhất hoàng xà nhập tại võng trung. Phu phụ việt thủ dĩ quan, giá xà thống nhập thái nương chi thân thượng. Thái nương đại khiếp, thủ trực chấn khí chi. Tự nhiên xà tự biết một. Tại thử niên gian thái nương cảm nhi thành dựng,  chí Quý tị (?) niên chính nguyệt sơ cửu nhật mãn nguyệt chí sinh kỳ, đĩnh sinh nhất nam. Phu phụ dĩ vi thiên chi tứ phúc. Cố mệnh danh viết: Minh, công kỳ mạo diện khôi kỳ, thân dùng trường đại, kỳ bối hậu hữu nhất xà dốc điểm nhất hàng. Tự thử nãi năng dưỡng dục đắc nhất niên gian, tại bản địa chi Bình Giang xứ, văn hữu Ngô tặc.

Tờ 2a: Nhập khẩu dục đồn binh tại thử. Công chi phu phụ huề tương thê tử tầm chi tha xứ lập nghiệp sinh nhai, tuế nguyệt chu hành giang thủy. Hốt chí ngộ Kinh Bắc trấn chi Nhật Đức giang phái, tại Thọ Xương trang, Giang Tân phận tự nhiên thiên địa hối minh, phong vũ ba đào chu đại khuynh đảo. Thử gian tại Thọ Xương trang hữu nhất danh gia lệnh trưởng Nguyễn Công Quyền, niên ngoại lục tuần, tình năng cầu nhân tế vật, suất nhân viết cữu nhị, tam tứ nguyệt gian, phu phụ dục tương huề bão nam tử vững hành tha xứ. Nối chí Giang Tân xứ tự nhiên kiến phong vũ ba đào, chu bất năng ngộ, nhân dân giai viết: “Thiên sắc định dĩ”. Nhiên dĩ tam tứ kỳ, phu thế nãi ý cư thử lập nghiệp sinh nhai, tứ ngũ niên dư nam tử niên chí lục tuế. Phu phụ kiến Công Quyền chi gia tư phú hữu vi nhân hiền hẫu nãi nguyện phó giá nam tử tứ.

Tờ 2b: Vi dưỡng tử tự thử Công Quyền nãi năng dưỡng dục. Phu phụ bất tự hồi tham bản quán gia dưỡng. Tự thử chi hậu bất kiến chí một kỳ âm tín. Kỳ giá nam tử kiến thân thuộc ỷ cư tại Công Quyền chi gia. Sở bản đại nhân dân kiến nam tử chi diện mạo hình dung giai ái phục chi dã. Cập chí niên thập cửu tuế, kỳ tính bẩm thiên tư vi nhân vũ dũng tài trí, thông minh hựu năng du sơn lạc thủy, nhật nguyệt thường thường du khách địa hạt lân ấp, kết tập nhân tài, chiêu hội thần tử dĩ hợp trí thí tài (thử gian kết kỳ gia thần tại Kính Nhượng trang vi biệt Ngọc tích). Cập kỳ niên nhị thập tam tuế, tài năng chấn thế, vũ dũng xuất nhân. Nhân nhân nhất giai qui phục xưng thần chi nhĩ. Hốt kiến tại Càn Phú niên gian. Văn hữu Chiên tặc nhập khẩu

Tời 3a: nhiễu lược dân cư, xâm thủ kỳ địa. Đế nãi mệnh đình thần tướng binh vãng chinh chi lũy phiên bất khắc. Công văn chi tự viết:”Sĩ sinh tư thế, hà dĩ lưu danh hậu thế!”. Tức hội tập bản cư nhân dân kết vi thủ túc, chiêu các sở gia thần vãn Bình Chiên khấu, trợ kỳ quân quốc. Đế văn ghi triệu nhập yến tiền. Đế đại ái kỳ tài, tức bái vi Đại tướng quân. Công phụng mệnh dữ gia thần thủ túc vãng chinh tiến binh, thủy đạo cự chiến nhị phiên, tặc bất năng cự, thoái hổi bản quốc tận viễn kỳ địa, thái bình chi nhĩ. Công tiến hồi triều quốc yết bái đế tiên. Đế nãi phong tước chí Đô Thống Đại tướng quân, Công bái thỉnh đế tiền khất hồi vui Thọ Xương trang phường dĩ khai thưởng quân dân, hậu dữ thang ấp ỷ dã. Cập quản tại giang hà nhất đới. Đế tự ứng hứa chi. Công tiến hồi bản cư hành kỳ hạ lễ, thưởng tứ quân dân (thử gian diệc hữu Kính Nhượng trang thần

Tờ 3b: tử đồng nhất yến hội tại biệt Ngọc tích dã). Công nãi tái cáo nhân dân viết: “Ngô nãi bản ấp nhân dân, nãi ỷ sinh chi địa, kim ân quốc lạc vô dĩ vi lạc. Đại hành hạ thưởng dĩ kết hợp nhân dân sinh vi dân chi tướng, tử diệc vi dân chi thần”. Nhân dân phụ lão nhất giai bái tạ. Sự bất, công cư tại bản địa tam nguyệt gian, vị cập hổi triều. Thử gian, Chiên tặc Dao tặc dao văn tiền vi công sở bức, tặc đại oán hận trực tiến hành thủy đạo, chu thuyền tịnh tiến dĩ tập sát công, tiến tòng giang giới, chí tại Thọ Xương phường Giang Tân phái, công bất tri hà kế, thân trực dạ khứ, dĩ đạo khuy tặc chi cơ pháp bất ý vi tặc tướng sở hại. Công thất kỳ cơ bị kỳ hại, nãi bái ngưỡng hô thiên quá giang, hồi chí Phú Yên trang chi địa (Kỳ Phú Yên tiền hữu nữ nương Phạm Thị công tương kết, cấp dưỡng tại biệt Ngọc Tích). Công trực chí Kính Nhượng thần tử trang chi địa, thoái xuất kỳ quan.

Tờ 4a: Tự kiến thiên địa hối minh, phong vũ đại khởi tọa vu bản địa thích một tại thử, thi niên ngũ nguyệt nhị thập tam nhật. Thời tại Phú Yên trang, nhân dân tiên tư hô đồng chí thử quan kiến thổ trùng dĩ phong thành đại mộ (Kỳ hiện tại thử hậu, nhân hiệu Mả Vua xứ). Tự thử tại Thọ Xương phường nhân dân dĩ vi thần tử lễ địa hành ký tống lễ lập nhất miếu từ tại y Giang Tân xứ, phụng tự hướng hóa vô cùng yên. Cập hậu, viễn chí Trần triều Anh Tông chi vi quốc, hốt hữu Nguyên tặc cúc tích kỳ lương binh, xâm lược kỳ địa. Đế đại hoạn, thân cư xa giá tiến binh, vãng chinh cúc chí Thọ Xương phường chi Giang Tân địa, tự kiến nhật trung dương ngọ, thiên địa hối minh, phong vũ phá loãng, đại quân bất năng hành. Đế nãi đồn binh túc thử, vọng kiến tại bản ấp Giang Tân xứ, tự hữu quan nhân cao đại y quan xán lạn, lập tại giang trung, hông quang xích ảnh đại khiếu chi.

Tờ 4b: Tự xưng Lều Nam Bình Giang sứ, kim văn bệ hạ thân chinh, cổ lai hiển trợ, quản thống giang hà, hưởng Phúc thần. Ngôn hết biến mất. Đế kiến kinh dị lập đàn tế yết, triệu dĩ nhân dân vấn kỳ sự. Nhân dân tường tấu, đế cấp tiến binh vãng chinhchis tại tặc sở, bàng hoàng vọng kiến tặc quân đồn trung, tự hữu nhân lập cao đại, đại khiếu lôi đình, tặc giai khủng khiếp. Đế tri âm trợ chi lực, trực giáp công chi nhất trận, tặc quân đại bại, gái tranh tẩu tán. Tướng cáo viết: “Thiên trợ trần gia, tận viễn kỳ địa”. Bất chi lao binh, tặc tự bình nhĩ. Đế đại gia hữu anh linh, tiến hồi triều quốc, cấp mệnh đình thân đệ tướng sắc chỉ, bao phong mỹ tự, gia tứ nhân dân bản từ công tiền tam thập quán tu lập từ sở, xuân thu hương hỏa, chuẩn miễn binh lương nhịn niên lệ, dự quốc đồng hưu, vinh vi bằng thức; Thịnh tai!

Tờ 5a: 

– Phong Đương cảnh thành hoàng Đô thống Đại tướng quân Thượng đẳng phúc thần đại vương. (Lý triều tặng phong).

• Phong Nam Binh Giang đô thống đại tướng quân. Thượng đẳng tối linh phúc thần đại vương (Trần triều tặng phong dĩ hạ).
• Phong Nam Bình Giang Đô thống Đại tướng quân Kiềm hạt Lều sứ, Thượng đẳng tối linh đại vương.

Chuẩn hứa kinh Bắc trấn Lạng Giang phủ Bảo Lộc huyện Thọ Xương phường vi bộ nhi đệ nhất chính từ phụng tự hương hỏa yên.

• Nhất: Từ lập tại Giang Tân xứ, tục túi hướng Dinh. Chính anh linh địa
• Nhất: Lăng tại Kính Nhượng trang đại hậu nhân danh Mả Vua xứ.
• Nhất: Sinh nhật chính nguyệt sơ cửu Nhật.
• Nhất: Hóa nhật: Ngũ nguyệt nhin thập tam nhật.

Tờ 5b:

• Hạ nhật bán nguyệt thập tam nhật.
• Linh khánh nhật tam nguyệt thập tứ nhật.
• Húy Minh tự thiết cấm.

Hồng phúc nguyên niên xuất cát nhật. Hàn lâm viện Đông các đại học sỹ thần Nguyễn Bính phụng soạn

Hoàng triều Vĩnh Hựu tam niên Đông cát nhật. Quản giám bách thần, Tri điện hùng lĩnh, Thiếu khanh, thần Nguyễn Hiền tuân phụng tiên chính bản phụng sao. 

Tờ 6a:

Chúc Văn

Ngũ nguyệt bát nguyệt chính tế văn

… Vị tiền, Viết: Trung hưng danh tướng, thượng đẳng tối linh, phong vân trường bộ, chừ tế đài lĩnh, tụy uất thương phi khí tịnh hạp, diệu tham hóa biên Xương Giang chung bách trạc chi anh, xuất tướng lâm nhung, dực phù Lý tộ, dương không bách nộ, âm thoái Nguyên binh, trí tưởng phúc thần sinh ngọc cốt kỷ huân, tứ tước, kim cổ bao vinh. Tư lâm….tiết, kính Dụng sinh nghi ngưỡng kỳ, giáng giám tích chi, thần hy. Cẩn cáo

Thư bát nguyệt bát tịch dụng tiền nhật đoạn, vân vân,… hậu nhất đoạn vân vân..(hậu đoạn dụng…) tư gia tuyết trình bạch ư Tây Giao, vân tướng hoàng ư Nam Mẫu, duy thiên giáng khang…

Tờ 6b: …. Y Kim đại hữu tân cố vi hinh chỉ tửu đa, hựu đăng đài hưởng thái chu … thúy bão chi di hạp cảnh quân duy tống khánh lich du ca chi cựu, cảm dụng hy sinh minh cáo Thánh hậu nhật lâm kiên thành ngũ phúc phi thụ.

Cẩn cáo.

Chính nguyệt sơ cửu nhật thánh diên nhật tế văn… vị tiền viết: Hoàng long khải hạ, huyền điển sinh Thương cốt khí, phong long, tảo kế bật lương chi mộng sinh tư dĩnh dị, tái lâm hoa chử chi quang, ngũ bách niên cửu hiệp xương kỳ, bảo đài chung tú, sơ cửu nhật xuân khai chính nguyệt, xương thủy trình tường lịch đại chi cổn ba tuân thái sùng từ chi di điển, Từ chương, tư gia tiết thuộc xuân thiên, kính trần lễ số, ngưỡng kỳ giám cách, tích chi huyền hỗ.

Cẩn cáo.

Tờ 7a: 

Đảo Vũ Văn Dĩ Hạ

Sơ đảo văn (tuân bản nhi hành bất tất biệt soạn)

… vị tiền viết: Thần phi dân nhi hà ỷ hề. Dân phi cốc nhi hà tư nông. Dĩ canh nhi hữu thời hồ, cốc phi vũ phi hà nghi. Hà bạn ký thái thậm hề, vũ đồ tế tế nhi phi phi. Hà lục nguyệt chi như hủy hề, hòa hạ điên nhi khô chi. Giá hà Nhật nhi ly ly. Vọng vân nghề tư tuần nguyệt hề, ký nông công chi khiên kỳ. Kế thu oán chi kiệt thành hề, hoặc nhất côc chi thị hy. Cảm trần tục như nạo tiến hề. Hoặc thần các chi dĩ phong hy. Thứ bất chí Canh, Quý chi tái hô hề, Thương sương kiến vịnh ư thi. Hựu bà tích nhất trận chi hành bành bái hề, thực dân mệnh ư Bắc Kỳ.

Tờ 7b: Âu dân chi khốc liệt hề, hạ nhất vũ dĩ tửu chi. Thanh lãnh nhi tiệu cao hỏa hề, hà chí vọng vân bán nhi tặng bi. Cung hành tại tạ bái đảo hậu kỳ.

Cẩn cáo

Tái đảo văn.

…Vị tiền viết: Đảo vũ tất cáo lễ đã. Duy ngã Lạc Hùng vũ trụ sơn nhạc tinh anh kỳ lưu chung tú, thần thánh đốc sinh, vũ phong hiệu thuận, tuân trở trường hinh kim tư khánh hạn mãn ngã sinh linh, hội đồng kiềm đảo linh. Ứng tầm thanh. Kinh hoạch trận vũ, sảo ủy du tình. Bạt ngược phục xí, tâm bất hoàng minh. Câu khô đọc hạc, thu giá nam thành. Kiên nghênh liệt giá, ngưỡng vongjcao thanh. Tích chi ưu ốc, giải trách sung doanh. Cứu tiêu ngưỡng trạch, số triệu tâm thành (hạ tình) bất thăng kỳ đảo, kiều vọng chí chí.

Cẩn cáo

Tờ 8a: 

Tam Đảo Văn

… Vị tiền viết: Đảo vũ tất cáo lễ đã. Cung duy. Liệt thánh trạch vật chí nhâ, phồn khô nhuận hạ, giá vũ thăng vân, thiên thu bách trạc, vạn cổ hương yên. Kim tư hỏa bân giá phương ân, viêm uy bá ngược như tước như phần, ưu vũ mẫn vũ như xí như huân. Giá sắc an vọng, y phục hà nhân. Tuế cơ phú trọng, đạo tương thành quần. Trác bỉ vân hán, ai tai Tiểu dân. Duy thần linh ứng huệ cập đồng nhân. Tích chi ưu ốc, tảo cập oanh vân. Dân sinh ký toại, tự sự thường phân.

Cẩn cáo.

Tạ Vũ Văn

… Vị tiền viết: Tư gia nông công, chính cẩn kinh tuần bất vũ. Sơ thừa sức đảo sơ đảo.

Tờ 8b: triếp ứng. Tái thừa sức đảo tải đảo triếp ứng. Tam thừa sức đảo tẩm đảo triếp ứng. Thập phục nhất nhật vị hoạch chiêm tô. Y dân hà cô, trí thử cực dã. Tuế dĩ thu bì, hòa bất hạ điền. Vũ dĩ giáng hĩ, ốc bất doanh thiên. Thất nguyệt hà nguyệt cát cao không huyền. Thất nguyệt hà nguyệt oanh việp lao niên. Tam nông thủy hỏa, nhất vọng Liên diên. Dân thị duy cốc, mệnh chế hồ thiên. Thất cốc bất đăng, hà dĩ cáo kiên. Thử tắc bất tiến, mệnh hà dĩ diên. Tuế thời phục lạp, bách lễ câu khổn phục vọng, Hán huyền công vu tạo hóa, tán mật vũ vu Tây Thiên nhất trận bàng đà, hữu quý hữu niên. Huệ thậm đại đã, phúc hà hậu yên. Duy tư lũ đảo, khủng trí trần độc, cảm hành triển tạ. Mặc giám khung huyền.

Cẩn cáo

DỊCH NGHĨA

Tờ 1a:  

THẦN TÍCH XÃ THỌ XƯƠNG, TỔNG THỌ XƯƠNG, PHỦ LẠNG GIANG, TỈNH BẮC GIANG

Ghi chép về ngọc phả của vị Đại vương công thần triều Lý, họ Việt thường có công lao to lớn giúp nước, xứng đáng được phong thần tước.

(Bản chính của bộ Lễ quốc triều. Lục bộ Nhân thần, thuộc Thủy, Chi Cấn).

Thửa xưa, trời Nam mở vận thánh tổ, trị vì cơ đồ hơn 2000 năm, lấy quốc hiệu là Hùng Vương tổ tiên của Bách Việt vậy, đến đời con cháu họ Hùng trải qua các triều đại Đông Hán, Ngô, Tấn, Tống, Tề, Lương, Trần tổng cộng là 349 năm thì sông núi nước Nam đều bị nội thuộc (Bắc thuộc). Cho đến thời ký các triều Đinh, Lê, Lý, Trần nước Nam ta đều là những bậc vua sáng kế tiếp nhau trị vì. Cho đến thời vua Lý Thái Tông là bậc anh quân, văn tu võ bị, chính trị, khoan hòa, đương thời khen là bậc anh quân vậy.

Trước đo tương truyền rằng ở trang Cao Xá, huyện Thiên Phúc, trấn Nghệ An có một nhà lệnh gia họ Lều, tên là Chân lấy vợ họ Hoàng, vợ chồng lấy nhau 

Tờ 1b: vốn sinh sống bằng nghề chài lưới. Bấy giờ ở trang Hồ Khẩu thuộc bản trấn bên sông Bình Giang có một khúc sông sâu tựa vực thẳm, vợ chồng bèn chèo thuyền tới nơi ấy thả lưới bắt cá thì thấy một con rắn vàng mắc vào lưới. Vợ chồng bắt lên xem thì con rắn liên quán chạt vào bà vợ. Bà sợ quá lấy tay dứt ra thì bỗng nhiên con rắn biến mất. Từ đó bà cảm động mà có mang, đến ngày 9 tháng riêng năm Quý Tỵ đến kỳ mãn nguyệt, bà sinh được một  người con trai. Vợ chồng đều cho đó là trời ban phúc cho, nên đặt tên con là: Minh, cậu Minh diện mạo khôi kỳ, thân hình cao lớn. Sau lưng có một hàng vẩy rắn. Từ đó vợ chồng nuôi nấng chăm sóc.

Tờ 2a: rất chu đáo. Được nửa năm sau, ở xứ Bình Giang có tin giặc Ngô sang cướp nước ta, địch đóng đồn binh ở đây. Thấy vậy vợ chồng con cái dắt díu nhau chạy đi nơi khác kiếm ăn, tháng ngày lênh đênh sông nước. Bỗng một hôm khi tới nhánh sông Nhật Đức thuộc trấn Kinh Bắc ở nhánh sông Giang Tân, thuộc trang Thọ Xương thì tự nhiên trời đất tối tăm, mưa to gió lớn cuồn cuộn, làm thuyền bị lật. Khi đó ở trang Thọ Xương có nhà lệnh gai tên là Nguyễn Công Quyền, tuổi đã ngoài 60 thường tính hay cứu độ vật, nay thấy người bị nạn bèn vớt vợ chồng cha con đưa về nhà chăm sóc. Ông Quyền hỏi han họ tên trước sau. Vợ chồng họ Lều đều kể lại cặn kẽ. Được 3-4 tháng vợ chồng muốn đem con đi kiếm sống ở nơi khác. Nhưng đi tới Giang Tân thì thấy mưa bão sóng gió nổi lên cuồn cuộn khiến thuyền không thể tiến đi được. Mọi người đều cho rằng: “Trời đã định ở đây!”. Cứ thế 3-4 lần, vợ chồng bèn sinh sống ở đây lập nghiệp sinh  nhai.

Tờ 2b: Hơn 4-5 năm sau, cậu con trai đã được 6 tuổi. Vợ chồng thấy ông Quyền giầu có, lại là người hiền hậu. Nên muốn gửi con lại làm con nuôi. Từ đó ông Quyền nuôi nấng giáo dục cậu bé. Vợ chồng nói xong trở về quê quán. Từ đó không thấy trở lại nữa. Người con trai một mình sống ở nhà ông Quyền. Nhân dân ở đây thấy diện mạo hình dáng của ông đều rất yêu mến. Đến năm 19 tuổi thì đã trở thành một người trời bẩm thông minh, vũ dũng tài trí, tài năng xuất chúng, lại thích du sơn lạc thủy. Ngày tháng trôi qua ông thường đi khắc mọi nơi kết tập nhân tài, chiêu mộ thần tử cùng nhau tụ tậ thi tài (Khi đó lấy người ở trnag Kính Nhượng làm gia thần. Có ngọc phả riêng). Cho đến năm ông 23 tuổi thì tài năng đã nổi tiếng khắp nơi, vũ dũng hơn người, ai ai cũng quy phục, tự đến xin làm thần tử. Rồi vào giữa năm Càn Phú, nghe

Tờ 3a: tin có giặc Chiêm Thành kéo vào xâm lược, quấy nhiễu dân lành. Nhà vùa đã ra lệnh cho đình thần mang quân đi đánh nhiều lần mà không thắng. Nghe tin này, ông bèn bảo: “Làm trai sinh ra ở trên đời, phải làm gì để lưu danh cho hậu thế?”. Nói xong bèn tập hợp dân chúng kết làm thủ túc chân tay, chiêu mộ gia thần các nơi đi đánh giặc, phù vua giúp nước. Nhà vua nghe tin bèn cho triệu ông vào yết kiến. ông được nhà vua mến tài phong chức Đại tướng quân. Ông vâng lệnh cùng gia thần thủ túc tiến quân theo đường thủy, đánh nhau được  hai trận, quân giặc không sao chống cự nổi, phải rút chạy về nước, thu phục giang sơn đất nước trở lại thái bình yên vui. Ông kéo quân về triều, bái yết nhà vua. Nhà vua bèn phong cho ông chức Đô Thống Đại Tướng Quân. Ông tạ ơn vua, rồi xin trở về trang Thọ Xương để khao thưởng quân sĩ nhân dân. Xin với vua rằng nơi này sau được làm đát Thang ấp, và xin được cai quản cả dải sông này. Nhà vua ưng thuận. Ông cho quân trở về làng làm lễ khao thưởng quân dân.

Tờ 3b: (Lúc đó thần tử ở trang Kính Nhượng cũng cùng dự tiệc. Có ngọc phả chép riêng). Tiệc xong, ông nói với nhân dân rằng: “Ta đã là người bản ấp, sống nhờ ở đất này. Nay được hưởng ơn vua lộc nước nhưng cũng không thấy làm vui, mà chỉ muốn mở tiệc lớn cùng chan hòa với dân. Sống là tướng của dân, chết làm thần của dân mà thôi !” Nghe xong tất cả nhân dân, phụ lão đều cúi lạy chúc mừng. Xong việc ông ở lại đây 3 tháng, chưa kịp trở về triều thì quân Chiêm quân Deo nghe tin trước kia ông đã đánh bại chúng, khiến chúng vô cùng uất hận, bèn kéo binh thuyền theo đường thủy tập kích mưu sát ông. Chúng tiến quân đến nhánh sông Giang Tân thuộc phường Thọ Xương mà ông không hề hay biết kế gì, cứ đang đêm chạy thẳng, mắc kế giặc bị tướng giặc sát hại. Lúc ông thất cơ bị giặc bắt, ông ngửa mặt kêu trời, qua sông tới địa phận trang Phú Yên (trước ở Phú Yên ông có lấy một người đàn bà họ Phàn. Có ngọc phả riêng), đến trang Kính Nhượng bèn cở mũ ra thì trời đất tối tăm mịt mù, mưa to gió lớn nổi lên, thế rồi ông bị chém chết ở nơi đây.

Tờ 4a: Hôm đó là ngày 23 tháng 5, nhân dân trong Phú Yên cùng nhau kéo đến đó tìm kiếm thì chỉ thấy mối đã đùn lên thành nấm mộ lớn (Chiếc mũ vẫn còn ở đây). Sau gọi là xứ mả vua. Nhân dân phường Thọ Xương là thần tử bèn làm lễ an tang cho ông, lại dựng một ngôi miếu thờ ở bên sông Giang Tân để thờ cúng hương hỏa mãi mãi. Về sau, đến đời nhà Trần thời Anh Tông, bỗng giặc Nguyên tích trữ lương thực, khí giới sang xâm lược nước ta. Nhà vua vô cùng lo lắng, thân chinh đem quân đi chống giặc, khi tiến quân qua đất Giang Tân thuộc phường Thọ Xương trời đang giữa trưa mà bỗng nhiên tối xầm, mưa to gió lớn ba đào cuồn cuộn khiến đại quan không sao tiến được. Thấy vậy nhà vua bèn cho quân sĩ dừng lại đóng quân đồn trú ở đây, thấy trên sông Giang Tân trông hào quang rực rỡ xuất hiện một vị Quan nhân áo mũ xán lạn. Đứng ở giữa dòng lớn tiếng tự xưng là: “Lều Nam Bình Giang sứ, nay nghe tin bệ hạ thân chinh cầm quân chống giặc nên đến đây để phù trợ, cai quản sơn hà hưởng làm phúc thần”. Nói xong liền biến mất. Nhà vua nghe vậy bèn cho lập đàn cúng tế, và cho triệu nhân dân đến để hỏi rõ sự việc. Nhân dân kể lại mọi sự (sự tích vị phúc thần làng). Nghe xong nhà vua bèn cấp tốc đem quân tiến thẳng tới đồn giặc. Thấy phảng phất ở giữa đồn giặc có một người cao lớn đang đứng hô mưa gọi gió, khiến cho quân giặc vô cùng khiếp sợ. Nhà vua biết đó là Thần nhân phù trợ, bèn cho quân thẳng tiến đánh nhau một trận, quân giặc đại bại, tranh nhau bỏ chạy toán loạn. Chúng bảo nhau rằng: “Trời giúp nhà Trần, phải tránh xa đất này”. Thế là quân sĩ không cần khó nhọc mà địch tự tan. Nhà vua vô cùng vui mừng vi có sự phù trợ anh linh của Thần. Về đến triều đình, nhà vua liên hạ lệnh cho đình thần đem chỉ ban phong mỹ tự cho Thần. Lại an cho nhân dân nơi thờ phụng Thần 30 quan tiền để tu sửa đền miếu, thờ cúng hương hỏa xuân thu nhị kỳ, cho phép miễn nộp binh lương 2 năm, cùng hưởng lộc nước mãi mãi.

Thật tốt đẹp lắm thay.

Tờ 5a:

1- Phong Thượng Đẳng Thành Hoàng – Đô Thống Đại Tướng Quân – Thượng Đẳng Phúc Thần Đại Vương (Triều Lý tặng phong)

2- Phong Nam Bình Giang Đô Thống Đại Tướng Quân Thượng Đẳng Thần Tối Linh Phúc Thần Đại Vương (Triểu Trần hong tặng sau đây)

3- Phong Nam Bình Giang Đô Thống Đại Tướng Quân, Kiềm Hạt Lều Sứ Thượng Đẳng Tối Linh Đại Vương.

Cho phép phường Thọ Xương, huyện Bảo Lộc, phủ Lạng Giang trấn Kinh Bắc được làm Hộ nhi, là nơi đền chính thứ nhất phụng thờ hương khói

(Hộ nhi: là nơi thờ cúng thần, hàng năm khong phải đi phu phen, tạp dịch cho nhà nước nữa)

4- Đền được dựng ở xứ Giang Tân, tôn Quý hướng Đinh ( theo hướng Bắc –Nam ) là nơi anh linh chính địa.

5- Lưng mộ ở đại phận trang Kính Nhượng, sau gọi là xứ Mả Vua.

6 – Ngày sinh của thần: ngày 9 tháng giêng.

7- Ngày hóa của thần: Ngày 23 tháng 5.

Tờ 5b:

8- Ngày lễ mừng: Ngày 13 tháng 8.

9- Ngày lễ mừng thần hiển linh: Ngày 14 tháng 3

10- Kiêng húy chữ “Minh” nhất thiết cấm.

• Hồng phúc nguyên niên (1572) mùa xuân ngày tốt. Hàn Lâm viện Đông các học đại học sĩ, Thần Nguyễn Bính soạn.
• Ngày tốt tháng mùa Đông năm Vĩnh Hựu 3 (1737). Quản Giám bách thần, Tri điện hùng lĩnh, Thiếu Khanh, Thần Nguyễn Hiền vâng sao theo bản chính.

Người sưu tầm và dịch: Hoàng Quý

Người Kiểm duyệt: Mai Xuân Hải

(Viện nghiên cứu Hán Nôm)

Thanh Giang 

Tháng 1 năm 2021